Son yıllarda sporcularda genç yaşta görülen ölümler merak konusu… Oysa beslenmelerine dikkat edip spor yapmalarına rağmen ani bir kalp kriziyle ölen genç sporcularda gözden kaçırılmaması gereken önemli noktalar var.
ANİ ÖLÜMLERİN ÇOĞU KALPTEN KAYNAKLANIYOR
International Hospital Kardiyoloji Uzmanı Dr. Işık Erdoğan, sporcularda ani ölüm nedeni olan kalp hastalıklarını şöyle sıralıyor:
– Kalp kası kalınlaşması hastalığı
– Kalbi besleyen koroner damarların doğuştan gelen anormallikleri
– Öldürücü ritm bozuklukları ile birlikte olan sağ kalp karıncığının hastalığı
Tüm bu durumlar sporcuların detaylı kalp muayeneleri, elektrokardiografi, ekokardiografi, gerekirse ritm takipleri ve kardiyak MR incelemeleri ile saptanabilecek durumlardır.
Halter ve güreş kalp kasını kalınlaştırıyor
Yapılan sporun tipine göre değişen oranlarda olmak üzere kalpte büyüme ve kalınlaşma gelişiyor.
– Eğer daha çok koşu, yüzme, bisiklet gibi dayanıklılık egzersizleri yapılırsa kalpte büyüme ön planda, kalınlaşma daha az oluyor.
– Halter, güreş gibi daha çok kısa ve yoğun kas gücü gerektiren egzersizler yapılırsa kalp kasında daha çok kalınlaşma, daha az büyüme karşımıza çıkar.
– Sporcu kalbi diye tanımlanan durum bu yapısal değişikliklerle birlikte bazı ritm değişikliklerini de içerir. Bu değişikler sporculardaki ani ölümler ile ilişkili değildir ve sporun bırakılması ile 6 ay gibi kısa bir süre içinde de büyük ölçüde geriler.
Sporcu muayenesinde neler yapılmalı?
– En başta detaylı olarak hem kişisel hem de aile öyküsünün alınması gerekir. Çünkü aileden gelen pek çok özellik, o kişide henüz bir bulgu olmasa da önemli bazı kalp hastalıkları hakkında bilgi verir.
– Bu bilgiler alındıktan sonra, muayene ve elektrokardiyografinin incelenmesini takiben gerekirse ekokardiyografi ( kalp ultrasonu) incelemesi yapılır.
– Bu incelemelerde bir takım anormallikler saptanırsa daha ileri ritm incelemeleri ve kardiyak MR gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulur.
– Sporcuların yılda bir kez kalp kontrolleri mutlaka yapılmalıdır. Böyle bir değerlendirme ile sporculardaki kalbe bağlı ani ölümlerin büyük kısmı önlenir.
Uzun boylu sporcularda görülen hastalık!
Sporcu ölümlerinin bir kısmı fark edilmemiş "Marfan Sendrom" u bulunan sporcularda görülmektedir. Marfan Sendromu özellikle uzun boylu sporcularda akla gelmesi gereken bir durumdur. Kalpten çıkan büyük aort damarımızda genişleme ve bu bölgedeki kalp kapağında yetersizlik olabilir.
Marfan Sendromu bu aort damarının ağır fiziksel aktivite sırasında yırtılmasıyla ani ölümlere yol açabilen bir hastalıktır.
Ani ölümlerin başka nedenleri de var mı?
– Aşırı sıcak, aşırı nemli bir ortam ya da çok soğuk bir havada spor yapmak önceden herhangi bir problem yoksa bile ani ölümlere yol açabilir.
– Hatta bunun yanı sıra sporcularda ishal, kusma nedeniyle aşırı sıvı kaybedildiği, vücuttaki elektrolit dengesinin bozulduğu durumlarda da ağır fiziksel aktivite yapılırsa yine ciddi problemler karşımıza çıkabilir.
– Bir diğer sebep sporcuların kullandığı doping maddeleridir.
– Aşırı alkol alımı, kokain kullanımı da ağır fiziksel aktivite sırasında ciddi sorunların yaşanmasına sebep olabilir.